Ο νησιωτικός Ελληνισμός έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην τελική εξέλιξη της ελληνικής Επανάστασης του 1821. Οι θυσίες του αγωνιζόμενου έθνους, όπως η καταστροφή της Χίου, της Σάμου, των Ψαρών κ.α., υποκίνησαν τα φιλελληνικά αισθήματα πολλών Ευρωπαίων. Μετά την επίσημη ίδρυση του 1ου ελληνικού κράτους το 1832, χρειάστηκε περισσότερο από ένας ακόμα αιώνας μέχρι την τελική προσάρτηση των ελληνικών νησιών. Το Αιγαίο ήταν και παρέμεινε η γέφυρα πολιτισμού της μητροπολιτικής Ελλάδας με τη Μ. Ασία και τον παροικιακό Ελληνισμό.
